Ο ΔΑΙΜΟΝΑΣ ΤΗΣ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ

Σερφάροντας στις εφημερίδες εντόπισα το παρακάτω κείμενο του ΣΤΑΘΗ, γνωστού σχολιαστή της ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑΣ. Αξίζει τον κόπο να το διαβάσετε

Πάνε ήδη δέκα - δώδεκα χρόνια, όταν, για πρώτη φορά, είδα το αποτρόπαιον άμα τε και μακάβριο να εκτυλίσσεται από μικρής οθόνης σαν φίδι που επέπρωτο έκτοτε με τα δήγματά του

διαρκώς και περιοδικώς, να μας παραλύει τα αντανακλαστικά και να μας μουδιάζει την ψυχή έως θανάτου.

Είχε γίνει και τότε κάποιος φόνος, δεν θυμάμαι ποιος.

Η μητέρα του θύματος κι ενώ ακόμα το παιδί της δεν είχε καν ταφεί, έκανε δηλώσεις στα κανάλια!

Είχα μείνει τότε έκπληκτος. Οπως και πολλοί άλλοι.

Το τραγικόν είναι ότι τώρα πια δεν εκπλησσόμεθα. Συνηθίσαμε.

Τότε όμως, όντες ακόμα εμβρόντητοι, κι όταν το πράγμα επανελήφθη, αρχίσαμε διαπορούντες κάποιαν εξήγηση να βρούμε, κάτι που θα εξορθολόγιζε το ακατανόητο και θα εξηγούσε το πρωτοφανές.

Συνελόντι ειπείν ελέχθη τω καιρώ εκείνω και για πολύν καιρό έκτοτε ελέγετο, ότι η τηλεόραση λειτουργεί σήμερα όπως η γειτονιά κάποτε· όπως η κουβέντα από πόρτα σε πόρτα, το σουπα μούπες στις ρούγες, σαν μια μικρή αγορά.

Συνηθισμένοι με τον καιρό οι άνθρωποι να τους μιλά η τηλεόραση μέσα στα σπίτια τους από θέση εστίας και συχνά ισχύος, συνήθισαν επίσης να είναι αναλόγως έτοιμοι να της μιλήσουν και οι ίδιοι. (Μια κατά φαντασίαν «διαδραστική σχέση» όπως θα έλεγαν κι όσοι ξέρουν από τέτοια - τι εστί π.χ. πολυπολιτισμός και βλήτα κροκί.)

Αρχισαν με έναν λόγο οι άνθρωποι να βιώνουν τον βίο τους ωσάν μέσα στην τηλεόραση, ωσάν από την τηλεόραση, ωσάν υπό την τηλεόραση. Ακόμα και ο θυμός μας ενίοτε κατά της τηλεόρασης, πάλι με την τηλεόραση είχε να κάνει.

Η τηλεόραση δαιμονοποιήθηκε.

Οι διαφορισμοί, οι εκλογικεύσεις, το ίδιο το αυτονόητο, ότι δηλαδή υπάρχει καλή και κακή τηλεόραση, άρχισαν να χάνουν την αξία τους. Η τηλεόραση είχε ήδη

γίνει η φεγγαρόπετρα μέσα στο σπίτι, μέσα στον νου μας, μέσα στην καρδιά μας. Καθόλου μυστηριώδης, λαλίστατη, ηλίθια, γοητευτική - αναλόγως το κουμπί που πατάμε- στέκει πάντα εκεί, έτοιμη να σε δεχθεί, να σε εξυπηρετήσει, να σε ανεχθεί. Το φαινόμενον δεν απαιτεί πλέον εξηγήσεις

-τοτέμ, ταμπού και φετίχ- όλα σε ένα, η τηλεόραση -συν τω χρόνω- απλώς υπάρχει.

Απορροφώντας τα πάντα! Κάθε συζήτηση για τα καμώματά της, κάθε καταγγελία εναντίον της, κριτική, σκεπτικισμό, όλα τα απορροφά. Μάλιστα είναι πλέον ικανή να στρώνει το τραπέζι για συζητήσεις εναντίον της η ίδια. Μπορεί να καταγγέλλει τον εαυτόν της καλύτερα απ' τον καθέναν. Κι ύστερα να μετράει (μέσω AGB) πόσο καταρρακώθηκε, πόσο την ξεφτίλισαν, τι θεαματικότητα πέτυχε η διαπόμπευσή της, πόση διαφήμιση έφερε το σύστριγκλο στο κανάλι, πόσα λεφτά βγάλαμε.

Απλά πράγματα πλέον. Οχι μόνον η μάνα θα μιλάει στο μαρκούτσι για το σκοτωμένο της παιδί, με τον τάφο του ακόμα ανοιχτόν, αλλά προσέτι δηλώσεις δυνατόν να κάνει κι ο σκοτωμένος, αν δεν τον διακόψουν για διαφημίσεις (κι αν έχει καλή επιστροφή ήχου)...

Συνεπώς προς τι ο τρόμος, όσων ακόμα τρομάζουμε, με τα τσακάλια στις αυλές των σπιτιών να τα κυκλώνουν γύρω-γύρω με την κάμερα ανά χείρας και τα μαρκούτσια εφ' όπλου λόγχη

ούτε ante portas είναι το κακό

ούτε, απ' την άλλη, παραβιάζει ανοιχτές θύρες κάνας Δούρειος Ιππος.

***

Το κακό δεν είναι στην οθόνη μας, είναι μέσα στο κεφάλι μας. Ευτυχώς! Διότι αν ήταν στην οθόνη μας τι να σου κάνει το κεφάλι μας; Δυστυχώς! Διότι αν είναι στο κεφάλι μας, κακώς ασχολούμεθα με την οθόνη μας όσο δεν ασχολούμεθα με το ίδιο...